Op het gas en op de rem bij veranderingen
Al langer dan 2 jaar was Frank op zoek naar een huis voor zijn jong gezinnetje. Dat in Vilvoorde was echt te klein geworden en iets vinden tussen Brussel en Mechelen zou ideaal zijn voor zijn werk en voor dat van zijn vriendin. Alleen, vind er maar een!
Die zaterdag was het bingo. Eindelijk het ideale huis. Ruim genoeg, de tuin net groot genoeg voor een schommel en een trampoline, een rustige straat, en ongeveer pal in het midden tussen het werk van hen twee. Nu snel zijn want door te veel bedenktijd te nemen hadden ze al een paar keer een koop aan hun neus laten voorbijgaan. Waar kunnen we tekenen?
En dan slaat de twijfel toe. De prijs is wel hoog. Eigenlijk net boven hun budget. De lening zal dus navenant zijn en geen van beiden heeft echt jobzekerheid. Oei, slik. Wat als ze niet meer zouden kunnen aflossen? En dan komen er wellicht nog wederbeleggingsinteresten bovenop. Maar we willen het huis toch wel héél erg graag.
Wat Frank en zijn vriendin overkomt gebeurt bij iedereen voor een belangrijke beslissing. Twee krachten spelen gelijktijdig. Altijd.
Er zijn toenaderingskrachten aan het werk én vermijdingskrachten. De eerste zijn je gaspedaal. Ze duwen je naar iets toe. De andere zijn je rem: ze doen je aarzelen. Ze houden je van iets weg. Beide krachten zijn reëel. Wat je uiteindelijk zal doen hangt af van welke er de sterkste is.
Als je in de drivers seat van veranderingsprocessen zit is de neiging groot om de verandering te promoten: om de toenaderingskrachten te versterken. Je zal de voordelen van de vernieuwing extra in het licht zetten, je zal de weg er naartoe zo nauwkeurig mogelijk aangeven om mensen houvast te bieden, je zal enthousiast verhalen houden en alles uit de promotiekast halen. Allemaal heel nuttige strategieën zolang je niet gaat pushen vanuit je eigen drive en enthousiasme.
Wat er bij pushen gebeurt is dat je de vermijdingskrachten over het hoofd ziet of als onbelangrijk beschouwt. Of nog: dat je ze behandelt als contraproductief en ze probeert weg te redeneren: “moesten de anderen een paar minuutjes nadenken dan zouden ze toch ook wel inzien…” OF dat je er een moreel oordeel over uitspreekt van kortzichtigheid of conservatisme of niet mee met de tijd, of ander fraais.
Wat er voorspelbaar zal gebeuren is dat kracht tegenkracht oproept en dat je alsmaar verder van huis bent.
Om dat gevaar te voorkomen is het wijs dat je een krachtenveldanalyse doet. Er bestaan instrumenten om dit nauwkeurig te doen maar het komt erop neer dat je bij je doelgroep in kaart brengt wat er leeft dat ondersteunend is voor de verandering en wat hun aarzelingen zijn. Je doet dit het beste door de opinieleiders te bevragen. Dat zijn leden van de groep die om een of andere reden een groot moreel gezag hebben bij hun collega’s en die beter dan wie ook de hartenklop van een groep voelen.
Op basis van het resultaat zet je dan je strategie uit met volgende vuistregel: als de balans in je doelgroep overhelt naar het ondersteunen van de verandering, zet dan alle promotionele zeilen bij. Als terughoudendheid of weerstand de bovenhand heeft, richt je dan eerst daarop. Toon dat je de vermijdingskrachten ernstig neemt door er met betrokkenen over in gesprek te gaan. Dat op zich is als een demonstratie van waardering die je geloofwaardigheid vergroot. Verken wat hun zorgen zijn en wat er door hun hoofd spookt. Ga ervan uit dat er in hun beleving altijd goede redenen zijn waarom ze niet zomaar “ja, amen en hoera” roepen als er (nog maar eens) een verandering op hen afkomt. Ga na wat je kan aandragen om hen gerust te stellen en leg uit waarom je sommige dingen niét kan garanderen. Het moet daarbij je ambitie zijn, niet dat ze meteen enthousiast worden, maar dat ze je het voordeel van de twijfel gunnen.
Op dat moment – maar pas dan- kan je het geweer van schouder veranderen en veel meer inzetten op het versterken van de toenaderingskrachten die altijd ook aanwezig zullen zijn. Remember: ambivalentie is de name of the game bij alles wat enig belang heeft. Dit begrijpen en er selectief op inspelen is de sleutel voor het succes van je veranderingsprogramma’s.
Als je meer wil weten over impact en change leadership:
